Het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen stelt geen extra ruimte meer te verharden vanaf 2040, wat de stedelijke woningnood en de betaalbaarheid ervan op scherp stelt.

Waarom een Visie Vlaanderen Spoorstad 2040?
De gevolgen van klimaatverandering hertekenen onze omgeving grondig: wateroverlast, hitte, droogte en zeespiegelstijging vragen om een aangepaste ruimtelijke ordening. Het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen stelt daarom de doelstelling geen extra ruimte meer te verharden vanaf 2040, wat de stedelijke woningnood en de betaalbaarheid ervan op scherp stelt. Tegelijk ligt het nog beschikbaar woonaanbod op ongunstige én onbereikbare plekken, wat strijdig is met de klimaatdoelstellingen en ontbreekt het aan een planologische visie om deze woningnood kwalitatief en aangepast aan de hedendaagse gezinsgrootte – en budgetten in te richten.

Wat is die Visie Vlaanderen Spoorstad 2040?
De visie Vlaanderen Spoorstad 2040 [VVS2040], verkent de mogelijkheden van een adaptieve ruimtelijke ordening. De hypothese is dat een groot deel van de woonbehoefte richting 2040 geconcentreerd kan worden rond openbaar vervoersknooppunten, en meer bepaald rond stationsomgevingen. VVS2040 stelt concreet voor om bijkomend planologisch woonaanbod te creëren rond knooppunten van openbaar vervoer, en tegelijk planologisch woonaanbod te neutraliseren op voor de natuur- en landbouw strategisch gelegen plekken. Deze visie wil zo de bouwshift operationaliseren én bijdragen aan zowel klimaat-mitigatie als -adaptatie: bewoners nabij stationsomgevingen worden gestimuleerd de trein te nemen, en de visie maakt ruimte voor groen-blauwe netwerken. VVS2040 is een opstap richting de modal shift en heeft invloed op de betaalbaarheid van het wonen in steden door de ontsluiting van een nieuw goed gelegen aanbod, dat vanuit een sterke regie van de overheid kan worden ontwikkeld. Om de hypothese naar planologische en financiële haalbaarheid te testen werd een GIS-analyse uitgevoerd.

Wie realiseert die visie? En hoe?
De VVS2040 streeft naar een gedragen én uitvoerbare visie tussen de belangrijkste maatschappelijke actoren en publieke besturen die een rol spelen vanuit zowel ruimtelijke ordening als mobiliteit. De VVS2040 kan kwalitatief uitgevoerd worden door met actoren op spoorcorridor-niveau een geïntegreerde ruimtelijke- en mobiliteitsstrategie uit te werken en ‘Spoorlijnpacten’ op te zetten. Het aanstellen van een Spoorbouwmeester, al dan niet in het team van de Vlaams Bouwmeester, kan het opstellen van deze Spoorlijnpacten faciliteren adhv. visie-gesprekken op kaart met private en overheidsactoren. Het VVS2040 werd voorafgaand en na kwantitatieve doorrekening in een aantal gesprekken met stakeholders getoetst op kansen en uitdagingen.